

بازدیدها: 79
نماس سنگی
نمای سنگی به نمایی گفته میشود که پوشش نهایی آن از سنگهای طبیعی میباشد. خواص فیزیکی و شیمیایی سنگها و همچنین در دسترس بودن آنها باعث شده که به عنوان یکی از مصالح با دوام و پر کاربرد در ساختمان سازی در قسمتهای مختلف داخلی و خارجی و کفها کاربرد داشته باشد. از انواع سنگهای موجود در بازار می توان به تراورتن، گرانیت، مرمریت، چینی، لایم استون، ترا انیکس، سند استون، انیکس نام برد.

نمای سنگی
تعریف
نمای سنگی به نمایی گفته میشود که پوشش نهایی آن از سنگهای طبیعی میباشد .
کاربردها
ویژگیهای منحصر به فرد و خواص فیزیکی و شیمیایی سنگها و همچنین در دسترس بودن آنها باعث شده که به عنوان یکی از مصالح با دوام و پر کاربرد در ساختمان سازی در قسمتهای مختلف داخلی و خارجی و کفها کاربرد داشته باشد.
مزایا
– تولید آسان و در دسترس بودن
– رنگ های طبیعی و مقاوم در برابر اشعه UV
– مقاومت در برابر آتش سوزی و ضربه
– تنوع مناسب
– دوام زیاد در صورت انتخاب صحیح
اجزاء تشکیل دهنده
مشخصات فنی
سنگهای ساختمانی بر اساس موارد مختلف تقسیم بندی میشوند که عبارتند از:
بر اساس وزن مخصوص
سنگهایی که وزن مخصوص آنها بیش از 8/1 گرم بر سانتیمتر مکعب است را سنگهای سنگین وزن و سنگهایی که وزن مخصوص آنها کمتر از این مقدار باشد را سنگهای سبک وزن میگویند.
انواع کابینت آشپزخانه
بر اساس مقاومت فشاری
سنگهایی که مقاومت فشاری آنها بین 100 تا 1000 مگا پاسکال است را سنگهای سنگین و سنگهایی که مقاومت فشاری آنها از 4 تا 2000 مگا پاسکال است را سنگهای سبک میگویند.
بر اساس ضریب نرمشدگی
اگر مقدار ضریب نرم شدگی بین 6/0 تا 1 باشد برای احداث ساختمان مورد استفاده قرار میگیرد.
در ادامه به بررسی بعضی از انواع پر کاربرد سنگهای ساختمانی میپردازیم:
سنگ تراورتن (Travertine Stone)
این سنگها با توجه به خصوصیاتی که دارند سنگ مناسبی برای نمای داخلی و خارجی ساختمان میباشند. وجود خلل و فرج باعث افزایش چسبندگی این سنگ در نمای ساختمان میشود و همچنین چگالی پایین آن باعث کاهش وزن ساختمان میشود . اما قالب این سنگها بعد از قرار گرفتن در معرض تابش خورشید، مقداری از رنگ خود را از دست میدهند و به روشنی میگرایند.
این سنگها دارای تنوع رنگی مناسبی میباشند. از معایب این سنگها، کم بودن مقاومت سایش و وجود سوراخهای ریز بعد از فراوری میباشد. ولی جذب آب پایین و کم بودن ضریب انبساط و وجود تخلخل و چگالی کم از مزایای این نوع سنگ میباشد.
از دیگر کاربردهای سنگ تراورتن میتوان به سنگ فرش برای کف سالنها اشاره کرد. تراورتنها نسبت به سایر سنگها مقاومت خوبی در برابر سرما، گرما، اشعهUV و رطوبت دارند.
این نکته نیز حائز اهمیت است که در دو دهه اخیر با توجه به پیشرفت ماشین آلات استخراج و فرآوری سنگهای ساختمانی، معادن سنگ ساختمانی، بخصوص تراورتن دارای گسترش چشمگیری در ایران شده است. در نتیجه کارخانجات سنگبری که سنگ تراورتن را فرآوری میکنند نیز تعدادشان افزایش یافته است. سنگ تراورتن با توجه به تنوع زیادی که در رنگ و در طرحهای زیبای طبیعی در خود دارد توانسته جایگاه ویژهای در بین سایر انواع سنگها به خود اختصاص دهد. آهکی بودن و تخلخل سنگ تراورتن که یکی از شاخصههای آن نیز به شمار میرود، کمک میکند تا به خوبی با سیمان چسبندگی ایجاد کند و در نتیجه ماندگاری آن روی نما به خوبی حفظ شود. به همین جهت استفاده از انواع سنگ تراورتن برای نمای خارجی رواج بیشتری پیدا کرده است.
سنگ مرمریت
این سنگها نسبت به سنگهای تراورتن چگالتر و بدون تخلخل میباشند و بیشترین کاربرد آنها در سنگفرش، کف و پلهها میباشد. نمونههایی از بهترین و پر مصرفترین این سنگها، مرمریت هرین، خوی، کاشمر، نمین و … میباشد.
این سنگ که کاملاً سنگ شناخته شدهای محسوب میشود، در بازهای از سنگهای آهکی تا ماسهسنگها قرار دارد. بعضی از آنها جزء دسته سنگهای رسوبی و بعضی سنگهای دگرگونی محسوب میشوند.
آن دسته از مرمریتها که جزء ماسه سنگها محسوب میشوند به طور معمول از دانههای کوارتز تشکیل شدهاند و به وسیله مواد سیمانی به هم متصل شدهاند. ماسهسنگها ساختاری لایه لایه دارند و در تمام آنها رگهها را میتوان مشاهده کرد. دانههای تشکیل دهنده ماسه سنگها از حدود هفتاد میکرون تا چهار میلیمتر قابل مشاهده است که با درشت شدن دانهها به «کنگلومرا» تبدیل میشوند. این قطعات ریز و درشت توسط ماده دیگری که نقش سیمان را بازی میکند بهم میچسبند. در میان این سیمانها، سیمان سیلیسی با دوامترین آنهاست. اکسید آهن نیز سیمانی قوی است.
اما احتمالاً نسبت به سیلیس ضعیفتر است. ضمن اینکه باعث رنگی شدن سنگ میشود. سیمان رسی دارای معایبی است. رس چسباننده با قدرتی نیست، بعلاوه موجب جذب رطوبت سنگ میشود. لذا سنگ را در برابر یخبندان آسیبپذیر میکند. همیشه ماسهسنگهای سخت و با جذب آب کم، دارای عمر زیادی هستند. اما انواع نرمتر آن ممکن است در اثر یخبندان خراب شوند. همانطور که گفته شد، رگههای رسی در سنگ، نقطه ضعف به شمار میروند. جرم حجمی ماسه سنگها معمولا ً حدود ۶/ ۲ تن بر متر مکعب است. ماسه سنگها از نقطه نظر جذب آب دامنه گستردهای دارند. انواع سخت و متراکم آن، کمتر از 1% جذب آب دارند. مقاومت فشاری آن بین 60 تا 80 مگاپاسکال است. بسیاری از ماسهسنگها بر اثر قرار گرفتن در معرض جو و به علت اکسیداسیون ترکیبات آهنی موجود در آنها دچار تغییر رنگ میشوند. این تغییر رنگ لزوماً نشانه تخریب سنگ نیست، چرا که گاهی موجب زیباتر شدن سنگ میشود.
قسمتی دیگر از مرمریتها سنگهای آهکی هستند. این مرمریتها همیشه لایه لایهاند. لذا گاهی مرمریتها سنگ آهک ریزدانه نیز نامیده میشوند. این سنگها غالباً درزه یا رگه دارند و بیش از سنگهای نوع ماسه سنگ، در آبهای سطحی قابل انحلالاند. سنگ آهکها دارای بافت متغیری بوده ولی اکثر آنها ریز دانهاند. آنهایی که درشت دانه هستند، متشکل از بلورهای درشت یا قطعات فسیلاند. انواع ریزدانه قابلیت پرداخت بهتری دارند و پایداری آنها در برابر هوازدگی بیشتر است.
سنگهای آهکی معمولاً سخت نیستند، در حالی که سنگ آهکهای متراکم معمولا ً سخت و انواع متخلخل آن سست هستند. انواع مختلف سنگ آهک متراکم سخت، دارای جذب آب پایین و کمتر از 2% هستند اما در انواع دیگر با چگالی کمتر که به عنوان سنگ ساختمانی نیز قابل استفادهاند، جذب آب بیشتری نیز دیده شده است. یعنی حدود 4 تا 12 درصد که اصطلاحاً به آنها لایماستون (Limestone) گویند. سنگ آهک با داشتن جرم حجمی زیاد، در برابر قلیاییها مقاوم است.
مرمریتها در فضای خارجی
نوع ترکیب کانیها و اجزاء تشکیل دهنده مرمریتها طوری است که اکثراً سریع دچار هوازدگی در سطح و عمق میشوند و به همین دلیل مصرف این سنگها در فضای آزاد پیشنهاد نمیشود. چرا که در مدت زمان کمی ابتدا سطح آن دچار هوازدگی میشود و سپس با نفوذ آب در رگههای این سنگها شاهد خوردگی و حل شدن آهکهای کناری درزها خواهیم بود. هنگام یخ زدگی و افزایش حجم، کم کم نمای آن دچار ترکهای عمیق میشود.
مرمریتهایی که از جنس سنگ آهک هستند، ابتدا با فرآیند انحلال هوازده میشوند. تأثیر باران یا آبهای سطحی ممکن است کند و تدریجی رخ دهد، ولی حتماً رخ میدهد. این تاثیر احتمالاً به شکل کاملاً غیر یکنواخت خود را نشان خواهد داد. اگر بخشی از سنگ، سیلیسی شده باشد، این قسمتها در برابر فرآیند انحلال بیش از بخشهای کربناتی مجاور مقاومت میکنند و ظاهر سنگ به صورت غیر یکنواخت و آبلهرو میشود. گاهی دیده شده که سطح این سنگها پوسته پوسته شده، از سنگ اصلی جدا شدهاند. بنابراین استفاده از سنگهای مرمریت برای فضاهای خارجی مناسب نیست مگر اینکه سنگ بسیار ضخیم باشد (بیشتر از 4 سانتیمتر) آن هم در نوع سیلیسی و محکم تا این ضخامت مانع نفوذ آب و خوردگی سنگ شود و موجب تاخیر در ترکهای عمیق گردد و همچنین سطح سنگ ساب نخورده باشد مثلا تیشهای یا بادبر باشد و یا به هر روش دیگر غیر براق شده باشد.

سنگ مرمریت در فضای خارجی
در این صورت چنانچه حتی سطح سنگ دچار هوازدگی شود به علت غیر صاف و غیر براق بودن سنگ، چندان به چشم نمیآید. مثال معروف آن برج آزادی است که در آن از مرمریت شهیادی استفاده شده است، آن هم با سطحی غیر براق و به صورت ناصاف و ضخیم و یا استفادههایی که از سنگهای مرمریت گندمک در فضای خارجی میشود، میتواند نمونهای از استفاده مناسب این سنگ باشد. معمولاً این سنگ را به صورت تیشهای یا سند بلاست یا بادبر استفاده میکنند که سطحی غیر براق دارد و کمترین ضخامت مورد استفاده در آنها نیز ۵/۲ سانتیمتر میباشد یکی از اشتباهات رایج در استفاده از سنگ مرمریت همین استفاده نامناسب آن در فضاهای خارجی است.
مرمریتها در فضای داخلی
یکی از بهترین و بهجاترین استفاده از سنگهای مرمریت، به کارگیری در فضای داخلی است. مرمریت کاملاً برای ایفای چنین نقشی مستعد است و امتحان خوبی در این زمینه پس داده است. جلوه و زیبایی سنگ مرمریت به محض ورود به ساختمان از بدنه لابی کف، راه پله، کف واحدها شروع میشود. انواع رنگها به خصوص کرم استخوانی، رنگهای سبز، قرمز، قهوهای، بژ، سیاه، خاکستری و تقریباً هر رنگی در مرمریتها پیدا میشود.
غیر از تنوع رنگ، زیباترین نقشها را هم میتوانید روی مرمریتها پیدا کنید. این خاصیت به همراه سابپذیری مناسب، باعث شده مرمریت برای فضای داخلی پیشنهادی بهینه به معنای واقعی باشد. چرا که در فضای داخلی سرما وگرما، برف و باران، تهاجم مواد خورنده، سایش و ضربه جدی وجود ندارد. در عوض کارکرد رنگ و معماری گرم و خودمانی در فضای داخلی بسیار مطلوب است. چنانچه این سنگها توسط ماستیکها و رزینهای مخصوص آن فرآوری شوند، میتوانند تا حد بسیار زیادی قابلیتهای خود را افزایش دهند و همان طول عمر مورد نیاز ما را داشته باشند.

سنگ مرمریت در فضای داخلی
سنگهای مرمریت هم انواع ضعیف و قوی دارند. این قوت و ضعف را با روشهای مختلفی میتوان تشخیص داد. تجربه شخصی، سؤال از فروشندگان سنگ، استفاده از جداول مقاومت فشاری و سایشی و بازدیدهای موردی میتواند شما را به نتیجه مطلوب برساند. برای کف راه پله و فضاهای مشاع لازم است از مرمریتهای محکمتر و مقاومتری استفاده کرد. همینطور اگر برای قسمتهای عمومی یک بیمارستان یا یک فضای عمومی در حال انتخاب سنگ مرمریت هستیم، باید به این مسأله توجه جدی داشته باشیم.
در هر صورت با وجود تمام معایب وارد به سنگهای مرمریت، به راحتی نمیتوان از خیر آنها گذشت. مثلاً سنگ مرمریت کرم استخوانی دهبید یکی از انتخابهای زیبا و عامهپسند است. از مهمترین سنگهای مرمریت ایران میتوان به مرمریتهای دهبید، کاشمر، آباده، صلصالی، گندمک، کِرِم کرمان، بجستان، هرسین، خوی، ارومیه و بسطام، اشاره کرد. از این سنگها میتوان به عنوان ابزار سنگی و هر نوع مصنوعات سنگی استفاده کرد. بهتر است که این مصنوعات در داخل ساختمان استفاده شوند. همانطور که گفته شد چنانچه استفاده از مرمریتها در فضای خارجی مد نظر است باید دو شرط استفاده از آنها در فضای خارجی رعایت شود.
تفاوت مرمر با مرمريت
مرمريت نوعي سنگ آهک رسوبي است در حالي که سنگ مرمر نوعي سنگ آهک حاصل از دگرگوني مي باشد. از نظر تجاري سنگ چيني به سنگهاي سفيد كله قندي گفته ميشود، كه داراي سختي بسيار بالا ميباشد اما از نظر علمي چيني يا كريستال به سنگ آهكي كه در اثر افزايش فشار حرارتي ناشي از تزريق ماگماي داغ يا فشار بالا دچار تبلور دوباره شدهاند اطلاق ميشود.
تراورتن نوعي سنگ آهكي است كه داراي منشاء شيميايي بوده و از ته نشين شدن كربنات كلسيم نزديك چشمهها، غارها و حوضچههاي مردابي به وجود ميآيد. اين سنگ بيشتر به رنگ كرم، زرد، قهوهاي، خاكستري و سفيد است. بافت آن متخلخل بوده و به صورت لايه لايه نيز وجود دارد. وجود حفرههاي سنگ به دليل خروج گازها به هنگام ته نشين شدن و در پارهاي از موارد تجزيه گياهان است. بيشتر آهکهاي تراورتن در رابطه با فعاليت چشمههاي آب گرم وتحت مکانيزم دگرساني تشکيل شدهاند.
مرمر يك سنگ دگرگوني است كه در شرايط دگرگوني ناحيهاي همراه با تبلور مجدد كانيهاي اوليه سنگ تشكيل ميشود. اين كانيها معمولاً كانيهاي كربناته مانند كربناتهاي كلسيم و منيزيم هستند. سنگ مرمر ميتواند از كلسيت، دولوميت، منيزيت و آراگونيت تشكيل شده باشد. بنابراين مرمر الزاماً همان آراگونيت نيست.
از لحاظ زمينشناسي سنگ مرمر به سنگ آهک دگرگونه و به نام ماربل (Marble) و انیکس (Onyx) گفته میشود ولي از لحاظ تجاري به نام سنگ مرمر و مرمريت و با ترکيب سنگ آهک دگرگونه يا غیر دگرگون و دولوميت ميباشد. مرمريت درشت بلور، سفيد يا خاكستري روشن تا كرم را اصطلاحاً سنگ چيني مينامند.
آراگونيت يکي از عمدهترين کانيهاي کربناته است. سيستم ارتورومبيک با بلورهاي سوزني و با کلسيت پلي مورف است يعني هر دو داراي ترکيب يکسان اما ساختار بلوري متفاوت هستند. اين کاني در زمانهاي طولاني زمين شناسي پايدار نيست و به کلسيت تبديل میشود.
سنگ مرمر (Marble stone)
سنگهای مرمر با نام تجاری انیکس و از کلمه یونانی marmoros به معنی درخشان آمده است. سنگ مرمر نوعی آهک است که به رنگهای مختلف یافت میشود. این سنگها در برگیرنده کانیهای مختلف و رنگارنگ بوده که از خصوصیات اساسی آنها رنگ زیبا و جلای خوب میباشد. این سنگها قابلیت صیقل پذیری بالایی داشته و تا حد جلای آیینهای صیقل پذیرند. از زمان قدیم تا کنون در ساختمان سازی کاربرد داشتهاند. به طور خاص در نمای داخلی، دکوراسیون، پلهها، ستون و کف به کار میروند. سنگهای مرمر در تزئین ساختمانهای بزرگ و مجسمهها مواد اولیه منحصر به فرد بوده و بین 15 الی 20 سال اخیر سنگهای تزئینی و قیمتی به علت افزایش روزافزون صنایع مختلف جوابگوی نیازهای آنها نبوده است.
وجود ناخالصی در سنگ، ترکیبات رنگی مختلفی را در مرمر ایجاد میکند. به عنوان مثال ترکیبات آهنی باعث ایجاد رنگ عسلی؛ ترکیبات لیمونیت، رنگ زرد و عدم وجود ناخالصی، رنگ سفید را تشکیل میدهد. بارزترین خصوصیت سنگهای مرمر گذردهی نور میباشد. سنگ مرمر جذب آب تقریبا برابر صفر دارد. چگالی این سنگ مطلوب و مقاومت سایشی بالایی دارد و یکی از بی نقصترین و محبوبترین سنگهای طبیعی به شمار میآید .
سنگ لایم استون (Limestone)
این گونه سنگها به نسبت سنگهای تراورتن و مرمریت به لحاظ زمین شناسی جوانتر بوده و در معرض فشار و دمای بالا قرار نگرفتهاند. از این رو سنگهای کاملاً رسوبی محسوب میشوند. این سنگها به نسبت مرمریت و تراورتن بیشترین جذب آب را دارند و در مقابل فرسایش مقاومت کمتری دارند. نمونههایی از پر مصرفترین سنگهای لایم استون عبارتند از : سنگ سمیرم، کوه سفید قم، اسلام آباد و … مزایای این سنگ قیمت مناسب و یکدستی در رنگ آن است و جذب آب بالا و مقاومت کم در برابر فرسایش از معایب آن است. از این رو این سنگها تنها برای مکانهای دور از رطوبت و فرسایش میتوان توصیه کرد. بهترین مکان کاربرد آن کنار راه پلهها (بغل پلهها) و دیواره پارکینگ میباشد
سنگ گرانیت (Granite)
این سنگها از مواد حاصل از فوران آتشفشانی تشکیل شدهاند و به دو گروه آذرین درونی و بیرونی تقسیم میشوند. سنگهای آذرین درونی نسبت به آذرین بیرونی درشت بلورترند. سنگهای گرانیتی پس از آنکه در کارخانه بریده و فراوری شدند در معرض فرایند اکسیداسیون قرار گرفته و با توجه به اینکه قالب گرانیتها حاوی کانیهای فلزی هستند دچار تغییر رنگ جزئی یا زیاد، میشوند.
با توجه به اینکه صحبت هایی در مورد تشعشع دار بودن آن که موجب تولید گاز رادون میشود و برای سلامتی انسان مضر میباشد، مطرح است، برای داخل ساختمان و اماکن در بسته مناسب نیست و همچنین به دلیل عدم وجود تخلخل و چگالی بالا و کم بودن چسبندگی برای نما نیز باید با تمهیدات خاص مصرف شود. بهترین مکان برای استفاده از سنگهای گرانیت، فضای پارکینگ، کف حیاط، اپن آشپزخانه و سنگ پله و به طور کلی کفهای پر رفت و آمد میباشد.
بيشتر گرانيتها سخت و چگال هستند و به اين ترتيب جزء مصالح با دوام ساختماني قرار ميگيرند. در برابر نفوذ آب و اثر ضربه مقاومند و محيطهاي صنعتي را به خوبي تحمل مينمايند. ظاهر گرانيت متأثر از كار انجام شده بر روي سطح نهايي آن است كه ممكن است چكشي، كلنگي، تيشهاي يا صيقلي باشد. بهترين نماي سنگ گرانيت حالت صيقلي آن است كه زيبايي رنگ و انعكاس كريستالهاي آن را نمايش ميدهد.
سطح گرانيت بر اثر حرارت و تفاوت ضريب انبساط و انقباض بين اجزاي كريستالي مختلف آن به صورت سوخته در ميآيد. استفاده تلفيقي از گرانيت صيقلي و سوخته در ساختمان به علت تضاد، زيبايي جالبي پديد ميآورد. در ايران معادن بسياري وجود دارد كه سنگهاي گرانيت با رنگهاي مختلف از آنها استخراج ميشوند. سنگ گرانيت به علت هزينه سنگين استخراج، برش و صيقل، نسبتاً گران است به همين دليل بيشتر در نماي ساختمان هاي مهم به كار برده میشود. از اين سنگ براي كف سازي، پياده روسازي و راه سازي نيز استفاده ميگردد.
سنگ چيني در ايران
مرمريت درشت بلور، سفيد يا خاكستري روشن تا كرم را اصطلاحاً “سنگ چيني” مينامند. معادن چيني تنگ حنا (نیريز-استان فارس)، نجف آباد، كريستال و چيني اليگودرز و لاي بيد و گدار سرخ ناحيه موته، از معادن معروف سنگهاي چيني ايران هستند. مرمريتها به صورت سنگهاي دگرگون شده سفيد، خاكستري و رنگي با تبلور دوباره، درخشندگي و شفافيت خاصي دارند. اين نوع سنگها كه از متامورفيسم سنگهاي آهكي اوليه حاصله شدهاند، برحسب درجه متامورفيسم و رشد كريستالها، ممكن است سنگهاي تزئيني مختلفي را با نامها و بافتهاي متفاوت ريز و درشت تشكيل دهند. از لحاظ تقسيمبندي علمي سنگهاي چيني در گروه دگرگوني از انواع سنگهاي تزئيني قرار ميگيرند.
سنگ چینی (کریستال)
توده سنگهای آهکی یا دولومیتی هستند که در اثر عوامل درونی، نظیر درجه حرارت و فشار، دوباره متبلور شدهاند و از این رو جزء سنگهای دگرگون به شمار میروند. سنگهای چینی در نقاط مختلف از نظر میزان دگرگونی و بعضی ترکیبات شیمیایی متفاوت هستند. سنگ چینی اغلب دارای بلورهای درشت است. این بلورهای درشت وجه تمایز سنگ چینی با سنگهای کربناتی رسوبی است.
از نظر ساختمان درونی سنگ و دانه بندی کریستال سنگ، یک معدن با معدن دیگر متفاوت است. کانی اصلی تشکیل دهنده اغلب چینیها کلسیت است. همچنین سنگهای چینی دارای کانیهایی مانند کوارتز، هماتیت، پیریت و … نیز هستند. در بعضی از سنگهای چینی کوارتز وجود دارد که با افزایش آن میزان سختی سنگ زیادتر می شود. اگر سنگ چینی کاملا ً خالص باشد دارای رنگ سفید و درخشندگی است. رنگ خاکستری روشن تا سیاه در این سنگها نشان دهنده وجود مواد کربندار در آنهاست. رنگهای سبز معمولا ً توسط کلریت یا سیلیکاتهای دیگر تولید میشوند. رنگ صورتی و قرمز به علت وجود ذرات بسیار ریز پراکنده هماتیت و یا کربنات منگنز و رنگ زرد و کرم بر اثر وجود لیمونیت است